Topbodem, Akkerwijzer

Door Dr. Ir. Jacqueline Baar, Soil Best BV.

Het is alweer bijna eind augustus. De wintertarwe, wintergerst en winterrogge worden binnenkort weer gezaaid. De tijd van voorbereiding lijkt dan ook aangebroken.

Gezonde en levende bodem cruciaal
De bodem is een eerste stap om naar kijken. Een gezonde en levende bodem is cruciaal voor de teelt van vitale gewassen. En juist om het levende deel van de bodem gaat het. Toch krijgt dit levende deel nog steeds relatief weinig aandacht in teeltstrategieën, terwijl het zo belangrijk is.

Het levende deel van de bodem draagt bij aan de vorming van veel wortels en vitale planten. Veel wortels kunnen veel nutriënten opnemen. De nutriënten afkomstig uit de bemesting worden dan ook effectief opgenomen, wat de groei van het gewas bevordert.

Maar wat is het levende deel van de bodem? Dat bestaat uit bodemorganismen, waarvan bacteriën en schimmels deel uit maken. Eén van de meest voorkomende bodemschimmels zijn mycorrhizaschimmels.

Mycorrhizaschimmels onderdeel van levende bodem
Mycorrhizaschimmels leven in symbiose met ca. 80% van de planten. Deze bodemschimmels bevorderen de vorming van wortels door de productie van hormonen. Nieuwe en dunne fijn vertakte wortels worden gevormd. Mycorrhizaschimmels kunnen deze fijn vertakte wortels gemakkelijk binnendringen. Dit is niet schadelijk, integendeel. Planten ontvangen nutriënten van de mycorrhizaschimmels in ruil voor suikers (koolstof) afkomstig van de fotosynthese. Er zijn aanwijzingen dat mycorrhizaschimmels de uitspoeling van voedingsstoffen uit de bodem verminderen door de nutriënten onderscheppingszone te vergroten. En wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat planten met mycorrhizaschimmels twee tot drie keer zoveel CO2 opnemen als onbehandelde planten.

Mycorrhizaschimmels leveren nog meer voordelen. De schimmels leveren water aan hun waardplanten. Daardoor zijn de planten minder gevoelig voor droogte en kunnen wel drie tot vier weken langer zonder water dan planten zonder mycorrhizaschimmels.

De weerbaarheid tegen ziekteverwekkende schimmels wordt verhoogd door mycorrhizachimmels. Minder ziekteverwekkende schimmels krijgen dan de kans om de wortels van hun waardplanten te infecteren. De mycorrhizaschimmels weren ze af.

De bodemstructuur verbetert met de aanwezigheid van mycorrhizaschimmels. Een plakkerige stof, glomaline, wordt afgescheiden. Daardoor klonteren bodemdeeltjes aan elkaar. Tussen de bodemdeeltje komt lucht. Dit geeft de bodem een betere beluchting en betere waterhuishouding.

Mycorrhizaschimmels in granen
Met granen gaan mycorrhizaschimmels symbiose aan. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat mycorrhizaschimmels de opname van fosfor door tarwe en de groei kunnen verbeteren. Reductie van mycorrhizaschimmels leidt over het algemeen tot opbrengst verlaging van tarwe. Uit grootschalig wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat toepassing van mycorrhizaschimmels leidt tot meer wortels, opbrengst verhoging en toename van stikstof en fosfaat in het gewas.

Eind vorige eeuw werd de symbiose van mycorrhizaschimmels bij tarwe door Amerikaanse onderzoekers ter discussie gesteld. Hun opvatting was dat verschillende tarwe rassen verschillend reageerden op deze bodemschimmels. Een grote studie in Groot-Brittannië in 2020 liet zien dat tarwerassen het vermogen om symbiose aan te gaan met mycorrhizaschimmels niet hebben verloren. Met andere woorden toepassing van deze bodemschimmels kan wel degelijk tot een effectieve symbiose leiden bij tarwe en andere graansoorten.

Praktijkervaringen
Uit praktijkproeven door ons is gebleken dat toepassing van mycorrhizaschimmels bij granen de wortelgroei bevorderde. Een groter aantal wortels kan meer nutriënten en water uit de bodem opnemen, zodat de groei en opbrengst wordt bevorderd.

In een praktijkproef in een gangbare teelt werden mycorrhizaschimmels in granulaat aan het zaad toegediend zonder kunstmest en vergeleken met onbehandeld. Na ca. acht weken en kort voor de winter inviel, waren er twee keer zo veel wortels gevormd door wintertarwe in het behandelde perceel ten op zichte van het onbehandelde perceel.

In een andere praktijkproef in gangbare teelt bleken niet alleen meer wortels gevormd, ook waren meer fijne wortels gevormd dan in onbehandeld. Bovendien was de bodemstructuur verbeterd (zie Foto). En na de oogst bleek de kwaliteit van de tarwe te zijn toegenomen.

Aan winterrogge, die biologische werd geteeld, zijn mycorrhizaschimmels toegevoegd. Na de winter bleek de beworteling goed te zijn. Fijne wortels waren gevormd (zie Foto). Deze fijn vertakte wortels kunnen samen met de mycorrhizaschimmels nutriënten en water uit de bodem opnemen.

Toepassing
Mycorrhizaschimmels kunnen worden toegepast tijdens het zaaien of kort er voor. Het is cruciaal dat deze bodemschimmels bij en op de zaden komen. Hoe dichter bij het zaad, des te eerder de symbiose tot stand komt.

Onze mycorrhizaschimmels in granulaat, BioMyPro-Agra-Gr, kunnen worden gestrooid in 10 kg/ha. Dit kan met een granulaat strooier tijdens het zaaien of over de bodem kort voor het zaaien. Ook kunnen de mycorrhizaschimmels, BioMyPro-Agra-WS, met water worden gespoten. De mycorrhizaschimmels kunnen over het zaad worden gespoten bij het zaaien of kort voor het zaaien over het perceel. Ook is het mogelijk om mycorrhizaschimmels op het zaad aan te brengen met een coating.

BioMyPro–Agra is toegelaten als meststof in de biologische landbouw.

Heb je vragen of wil je meer weten over de toepassing van mycorrhizaschimmels bij granen, dan kun je contact opnemen met Dr. Ir. Jacqueline Baar via 06-83190634 of info@soilbest.nl